Trump beoogt een ideologische zuivering van het overheidsbudget, zoals hij die onder ambtenaren al is begonnen. Met een kettingzaag gaat de president door de Amerikaanse overheid. Sinds zijn heraantreden, ruim een week geleden, vaardigt hij dagelijks decreten uit met grote invloed op het functioneren van de staat. De president doet waar hij in de campagne al mee dreigde: de overheid inkrimpen en zuiveren van elementen die haaks staan op zijn conservatieve ideologie.Duizenden ambtenaren verloren al per decreet hun baan. Zij zijn vaak onderdeel van diversiteitsinitiatieven, werkten aan klimaatbeleid of waren betrokken bij Trump onwelgevallig justitieel onderzoek. Tientallen aanklagers zijn ontslagen, omdat zij bijdroegen aan de inmiddels gestaakte strafzaken tegen Trump of onderzoek naar de Capitoolbestorming.‘Het voelt als een geweldloze oorlog’, stelt een justitieel ambtenaar tegen nieuwssite Politico. ‘Niets dat tijdens Trumps eerste termijn gebeurde, komt hierbij in de buurt.’Maar Trumps heftigste ingrijpen treft de VS dinsdag. De president beveelt, per direct, een stop op de uitbetaling van miljarden – mogelijk zelfs duizenden miljarden – aan federale beurzen en leningen, in haast elk maatschappelijk domein. Trump wil, naar eigen zeggen, een einde maken aan ‘het gebruik van federale voorzieningen ter bevordering van Marxistische gelijkheid’, ‘transgenderisme’ en ‘groene manipulatie’.Bijna direct trad het gerechterlijke apparaat in werking: een rechter heeft een deel van de verregaande richtlijn – in ieder geval tijdelijk – geblokkeerd. De blokkade, die tot 3 februari van kracht is, betekent een overwinning voor de belangengroepen die het verzoek hadden ingediend. Zij stelden dat Trumps bevel tientallen miljoenen Amerikanen dupeert.Op 3 februari vindt in een rechtbank in hoofdstad Washington een hoorzitting plaats over de rechtsgeldigheid van Trumps decreet.Ideologische zuiveringDe reikwijdte van Trumps beoogde decreet is nog goeddeels onduidelijk. Geen Amerikaanse president nam in de recente geschiedenis eigenhandig zo’n besluit. De door Trump gestopte uitbetalingen treffen scholen, ngo’s, transportbedrijven, bouw, maatschappelijke hulpverlening, ouderen- en jeugdzorg, universiteiten en talloze andere organisaties en groepen die federale steun ontvangen voor hun functioneren. Ook buitenlandse nood- en ontwikkelingshulp zijn per direct gestaakt.Trumps zelfverklaarde einddoel is een ideologische zuivering van het overheidsbudget. Vóór de uitbetalingen worden hervat, wil Trump de onderdelen uitwieden die volgens hem botsen met zijn visie.Trump bedreigt daarmee, opnieuw, het functioneren van de Amerikaanse democratie. Overheidsuitgaven worden bij wet besloten of goedgekeurd door het Congres. Met dit unilaterale, presidentiële decreet passeert hij de Amerikaanse politiek. De vraag is nu of Trumps besluit binnen de wet valt.Nee, zeggen de Democraten. ‘Het Congres keurde deze investeringen goed en ze zijn niet optio