20:36
Onenigheid over ‘technische details’ zorgt voor uitstel Amerikaans-Oekraïense grondstoffendeal
De onderhandelingen over een grondstoffendeal tussen Oekraïne en de Verenigde Staten zijn nog niet afgerond. Dat melden Amerikaanse en Oekraïense media op basis van bronnen rond de gesprekken. De twee landen zouden het eens zijn over een algemene overeenkomst, maar de VS willen die alleen tekenen als Oekraïne vandaag ook akkoord gaat met twee andere documenten. Daarin zijn de voorwaarden van het gezamenlijke investeringsfonds dat moet worden opgericht in meer detail uitgewerkt.
De VS zouden Oekraïne ervan beschuldigen dat het op het laatste moment wijzigingen wil aanbrengen in de overeenkomst, zegt een bron tegen The Financial Times. Oekraïne benadrukt echter dat het de twee bijlagen pas kan ondertekenen als het Oekraïense parlement die heeft goedgekeurd. De Oekraïense premier Denys Sjmyhal zei eerder vandaag dat zijn land de algemene overeenkomst graag wil tekenen, om daarna verder te onderhandelen over de ‘technische details’.
Dat is voor de Amerikanen onacceptabel, schrijft The Financial Times: de Amerikaanse minister van Financiën Scott Bessent zou hebben gezegd dat er alleen een deal komt als Oekraïne alle documenten vandaag nog ondertekent. Zo niet, dan kan de Oekraïense vicepremier Joelia Svyrydenko, die voor de ondertekening onderweg is naar Washington, rechtsomkeert maken.
Daan de Vries
16:14
Wat weten we over de inhoud van de grondstoffendeal?
Volgens Oekraïne is er, op enkele details na, een akkoord met de VS over de langverwachte grondstoffendeal. De overeenkomst wordt volgens de Oekraïense premier Sjmyhal ‘binnen 24 uur’ ondertekend. Persbureau Reuters heeft een voorlopige versie van de deal in handen. Dit is wat we nu weten:
• Oekraïne en de VS richten een gezamenlijk investeringsfonds op, dat moet bijdragen aan de wederopbouw van Oekraïne.
• In ruil daarvoor krijgen de VS toegang tot een deel van de waardevolle grondstoffen in de Oekraïense bodem. De deal geeft de Amerikanen geen vast aandeel van de Oekraïense grondstoffenvoorraden.
• Hoe precies wordt bepaald welke mineralen de VS mogen winnen, is nog onduidelijk. Amerikaanse bedrijven krijgen voorrang bij aanbestedingen voor de winning van Oekraïense grondstoffen. Dat geldt niet voor plekken waar de exploitatie al eerder is aanbesteed. Ook de Oekraïense gasvoorraad valt buiten de overeenkomst, citeert Reuters de voorlopige versie.
• De helft van de opbrengsten van de winning van Oekraïense grondstoffen wordt in het gezamenlijke investeringsfonds gestort. Het Amerikaanse aandeel in het fonds bestaat uit toekomstige militaire steun aan Oekraïne, die vooralsnog niet is toegezegd.
• Een belangrijke wijziging ten opzichte van de overeenkomst die de Amerikaanse president Trump aanvankelijk voor ogen had: de wapensteun die zijn voorganger Joe Biden als gift aan Oekraïne heeft gegeven, hoeft Oekraïne niet terug te betalen. Ook lijkt Oekraïne zelf te mogen bepalen hoe het het geld uit het investeringfonds wil besteden, terwijl de VS eerst inspraak wilden.
Daan de Vries
15:45
Oekraïense premier bevestigt naderend akkoord over grondstoffendeal met VS
De Oekraïense premier Denys Sjmyhal hoopt dat Oekraïne de grondstoffendeal met de Verenigde Staten ‘binnen 24 uur’ zal ondertekenen. Dat zegt Sjmyhal op de Oekraïense televisie. De Oekraïense minister van Economie Joelia Svyrydenko is onderweg naar Washington voor de afronding van de overeenkomst. De VS hebben nog niet gereageerd. De twee landen onderhandelen al maanden over de deal, die gaat over de gezamenlijke winning van waardevolle grondstoffen in de Oekraïense bodem.
Over de precieze inhoud van de overeenkomst is nog weinig bekend. Aanvankelijk beschouwde de Amerikaanse president Trump de Oekraïense grondstoffen als ‘betaling’ voor de wapensteun die Oekraïne als gift ontving van zijn voorganger Joe Biden. Volgens Sjmyhal is daarvan in het definitieve akkoord geen sprake. Hij spreekt van een ‘gelijkwaardig akkoord over gezamenlijke investeringen in de ontwikkeling en wederopbouw van Oekraïne’.
Oekraïne hoopt dat de grondstoffendeal Trump zal overtuigen om de Amerikaanse steun aan Oekraïne te hervatten. In februari, toen de Oekraïense president Zelensky in Washington was om de overeenkomst te tekenen, moest Zelensky na een ruzie met Trump en zijn vicepresident JD Vance onverrichter zake terug naar huis.
Sinds zijn aantreden als president hebben de VS nauwelijks nog financiële en wapensteun aan Oekraïne toegezegd. Eventuele nieuwe wapensteun zal gelden als een Amerikaanse bijdrage aan het investeringsfonds, zegt Sjmyhal. De grondstoffendeal moet nog worden goedgekeurd in het Oekraïense parlement. De behandeling van de overeenkomst begint morgen, aldus Sjmyhal.
Daan de Vries
14:53
‘Akkoord over grondstoffendeal tussen Oekraïne en VS aanstaande’
Oekraïne zou bereid zijn om vandaag nog de veelbesproken grondstoffendeal met de Verenigde Staten te ondertekenen. Dat melden verschillende anonieme bronnen aan persbureaus Reuters en AFP.
Volgens de bronnen zou de Oekraïense minister van Economie Joelia Svyrydenko onderweg zijn naar Washington om de deal te ondertekenen. De deal is al maanden in de maak, maar over de inhoud hebben de VS en Oekraïne lang gediscussieerd.
Bijna twee weken geleden tekenden Kyiv en Washington al een memorandum, een voorlopige schriftelijke overeenkomst.
Oekraïense functionarissen hopen naar verluidt dat een deal met de Amerikaanse president Donald Trump de nodige goede wil oplevert bij de VS. De Amerikaanse steun voor Oekraïne is sinds het aantreden van president Trump tanende, hoewel de oorlog met Rusland nog onverminderd voortduurt.
De inhoud van de deal is nog niet bekend. Trump wilde in eerste instantie Oekraïense mineralen in ruil voor ‘ruim 300 miljard dollar’ aan wapensteun. De steun is in werkelijkheid echter zo’n 100 miljard dollar waard. Ook wilde Oekraïne veiligheidsgaranties van de Verenigde Staten, maar daartoe is Trump naar alle waarschijnlijkheid niet bereid.
De vorige keer dat de mineralendeal ondertekend zou worden, eindigde in een publieke schoffering van president Zelensky in het Witte Huis. Ten overstaan van de pers beschuldigden Trump en zijn vicepresident JD Vance de Oekraïense president ervan ondankbaar te zijn voor de Amerikaanse steun aan zijn land.
Dana Holscher
12:14
Kyiv beschuldigt Rusland van opvoeren aanvallen op Oekraïne, ondanks vredesbesprekingen
De Oekraïense legerbevelhebber Oleksandr Syrsky beschuldigt Rusland ervan de aanvallen in Oost-Oekraïne de afgelopen dagen te hebben opgevoerd in intensiteit. Volgens Syrsky ligt vooral de regio rond de stad Pokrovsk hevig onder vuur. Zijn beweringen zijn vooralsnog niet onafhankelijk geverifieerd.
Ook Andri Jermak, de stafchef van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, haalde vandaag uit naar Rusland. In een opiniestuk in de Britse krant The Guardian beschuldigt hij Poetin ervan de vredesbesprekingen alleen te gebruiken om onder de opgelegde sancties uit te komen. In ruil voor een staakt-het-vuren zou Rusland zijn vliegverkeer weer op gang willen brengen, wat ook de voor het Russische leger voordelig zou zijn.
Rusland houdt ondertussen vol dat het openstaat voor directe onderhandelingen met Oekraïne. Volgens Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov staat president Poetin open voor vrede, en werkt hij daar hard aan samen met de Verenigde Staten. Het conflict zou echter ‘te complex zijn om zo snel op te lossen als Trump wil’.
Poetin heeft maandag een eenzijdig staakt-het-vuren afgekondigd voor 8 tot en met 10 mei, vanwege de Russische herdenking van de Tweede Wereldoorlog. Daarop reageerde Oekraïne sceptisch, aangezien Rusland een eerder voorstel van een 30-daags bestand heeft afgewezen. Voor Pasen had Rusland eveneens een tijdelijk bestand aangekondigd, waar het Russische leger zich vervolgens niet aan hield.
In een interview met de Amerikaanse zender ABC News zei Donald Trump gisteren echter nog steeds te geloven dat Poetin vrede wil: ‘Zijn droom was om heel Oekraïne over te nemen, maar dankzij mij gaat hij dat niet doen.’
Dana Holscher
08:15
600 Noord-Koreanen gesneuveld aan het front, zegt Zuid-Korea
Zo’n zeshonderd Noord-Koreaanse militairen zijn volgens Zuid-Korea omgekomen terwijl ze meevochten met Rusland. Ook zouden er meer dan vierduizend Noord-Koreanen gewond zijn geraakt in de oorlog, melden Zuid-Koreaanse parlementsleden op basis van hun inlichtingendiensten. In totaal zijn er volgens Seoul zeker vijftienduizend Noord-Koreaanse militairen actief aan de Russische zijde.
Sinds zes maanden levert Noord-Korea troepen aan Rusland. Die vechten naar verluidt vooral in de Russische regio Koersk, waar Oekraïne in augustus vorig jaar binnenviel en een tegenoffensief begon.
Uit berichtgeving van de afgelopen maanden steeg het beeld op dat de Noord-Koreaanse soldaten onervaren en onbekwaam op het slagveld aankwamen. Inmiddels hebben ze de nodige vaardigheden opgedaan, zo stelt het Zuid-Koreaanse parlement. ‘Het gevechtsvermogen van het Noord-Koreaanse leger is aanzienlijk verbeterd, omdat ze gewend zijn geraakt aan het gebruik van nieuwe wapens, zoals drones’, stel een lid van de parlementaire inlichtingencommissie.
Sinds de grootschalige invasie van Oekraïne hebben Noord-Korea en Rusland hun relatie versterkt. In ruil voor de militaire mankracht zou Noord-Korea van Rusland hulp krijgen bij het ontwikkelen van spionagesatellieten, drones en luchtafweersystemen. Zuid-Korea houdt de banden tussen de twee landen nauw in de gaten.
Dana Holscher
01:53
Een dode en 39 gewonden bij Russische aanvallen op Oekraïne
Bij Russische aanvallen op de Oekraïense steden Dnipro en Charkiv is in de nacht van dinsdag op woensdag zeker één persoon gedood. Daarnaast raakten 39 mensen gewond, maken de lokale autoriteiten bekend.
De gouverneur van Dnipropetrovsk, in het oosten van het land, spreekt van een ‘gigantische droneaanval op Dnipro’. Eén persoon kwam hierbij om. Russische troepen proberen de regio sinds kort binnen te dringen en het gebied te bezetten. De lokale autoriteiten hebben dinsdag opgeroepen tot evacuatie.
Burgemeester Igor Terekhov maakte op zijn beurt melding van ’39 gewonden’ in Charkiv, in het noordoosten. Volgens Terekhov vonden ‘zestien aanvallen’ plaats op de stad, die dicht bij de grens met Rusland ligt. (Belga)
01:11
Veldkamp belt met VS-buitenlandminister Marco Rubio, mogelijk vredesakkoord besproken
Minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp had dinsdag een telefoongesprek met zijn Amerikaanse ambtgenoot Marco Rubio. Dat melden de Amerikaanse en Nederlandse ministeries van Buitenlandse Zaken. Zij bespraken een mogelijk vredesakkoord tussen Rusland en Oekraïne, melden zij.
Rubio bedankte Nederland tevens voor het organiseren van de komende Navo-top en verwelkomde de Nederlandse aanschaf van Amerikaans defensiematerieel, verklaart een woordvoerder. Ook herhaalde Rubio de oproep van president Donald Trump aan Navo-bondgenoten om 5 procent van de economie aan defensie te besteden. (ANP)
11:41, Gisteren
Russische drone doodt 12-jarig meisje in Oekraïne, week voor geplande vredesoverleggen
Tijdens een nachtelijke Russische droneaanval is in Oekraïne een 12-jarig meisje gedood. Dat melden Oekraïense hulpdiensten. De ouders van het meisje raakten gewond, een ander kind kon van onder het puin worden gered.
Vannacht vuurde Rusland zo’n honderd drones af in Centraal-, Zuid- en Oost-Oekraïne. In Kyiv raakten drie mensen gewond. De dodelijke aanval gebeurde in de regio Dnipropetrovsk, op zo’n 140 kilometer afstand van het front. Afgelopen woensdag kwamen ook al negen mensen om het leven door een Russische droneaanval in Dnipropetrovsk.
Ook Oekraïne lanceerde in de afgelopen nacht drones richting Rusland. De gouverneur van de Russische grensregio Belgorod verweet Oekraïne een voertuig met vijf mannen te hebben aangevallen met een drone. Er vielen twee doden. Onbekend is of dit burgers of militairen waren.
De drone-oorlog tussen Oekraïne en Rusland houdt aan terwijl beide landen gevechtspauzes hebben voorgesteld, zonder die van de ander te accepteren. Oekraïne wil een staakt-het-vuren van 30 dagen dat direct ingaat, Rusland heeft voorgesteld de wapens volgende maand drie dagen lang neer te leggen.
Frank Rensen
15:19, Eergisteren
Oekraïense buitenlandminister: ‘Als Rusland vrede wil, dan moet het meteen de wapens neerleggen’
Oekraïne reageert met scepsis op het eenzijdige staakt-het-vuren dat Rusland eerder vandaag afkondigde voor 8 tot en met 10 mei. ‘Als Rusland vrede wil, dan moet het de wapens meteen neerleggen’, zo zegt de Oekraïense buitenlandminister Andrii Sybiha op X.
Het Kremlin heeft gezegd rond 9 mei, de dag waarop Rusland de overwinning op nazi-Duitsland viert, de wapens tijdelijk neer te willen leggen. Eenzelfde belofte maakte Rusland voor het paasweekend. De Russische aanvallen bleven toen echter doorgaan.
‘Waarom wachten tot 8 mei?’, vraagt Sybiha zich af op X. ‘We kunnen ook nu al stoppen met aanvallen.’ Hij herhaalt dat Oekraïne bereid is een volledig staakt-het-vuren te implementeren, ‘zoals we de afgelopen 30 dagen al gedaan hebben’.
Oekraïne en Rusland spraken met bemiddeling van de Verenigde Staten in maart al af tijdelijk de aanvallen op elkaars energienetwerk en die op de Zwarte Zee te staken. In de praktijk kwam daar weinig van terecht.
Thom Canters
13:46, Eergisteren
Poetin kondigt eenzijdig staakt-het-vuren af voor feestdagen in mei
De Russische president Vladimir Poetin heeft eenzijdig een staakt-het-vuren afgekondigd voor 8 tot en met 10 mei. Rusland viert op 9 mei, de Dag van de Overwinning, dat nazi-Duitsland werd verslagen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het is de tweede keer in korte tijd dat Poetin eenzijdig een staakt-het-vuren aankondigt.
Dat deed Poetin ook al tijdens het paasweekend eerder deze maand. Oekraïne beschuldigde Rusland ervan dat bestand zelf zo’n duizend keer te hebben geschonden. Vanuit Kyiv is er nog niet gereageerd op het nieuwe staakt-het-vuren van Poetin. Dat heeft het Kremlin er niet van weerhouden te waarschuwen voor een ‘adequate en effectieve reactie’ bij Oekraïense aanvallen tijdens het bestand.
De Amerikaanse president Donald Trump voerde dit weekend de druk op Rusland op om de oorlog te beëindigen. ‘Ik wil dat hij stopt met schieten, gaat zitten en een deal tekent’, zei hij zondag. Trump sprak zaterdag met zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky. Daarna zei Trump al dat Poetin de oorlog ‘misschien’ niet wil stoppen en hem ‘ een beetje in de maling neemt’.
De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio dreigde zondag de bemiddeling tussen Oekraïne en Rusland te staken als er niet snel resultaat geboekt wordt. Een soortgelijk dreigement uitte hij eerder deze maand ook al. Kort daarna kondigde Poetin eenzijdig het paasbestand af.
Thom Canters
Lees hier ook: Trump teleurgesteld in Poetin: ‘Ik wil dat hij stopt met schieten en een deal tekent’
11:34, Eergisteren
Oekraïense oud-president die naar Rusland vluchtte bij verstek veroordeeld tot 15 jaar cel
De Oekraïense oud-president Viktor Janoekovytsj heeft bij verstek een celstraf gekregen van 15 jaar voor zijn vlucht naar Rusland in 2014. Janoekovytsj werd elf jaar geleden afgezet tijdens de Maidanrevolutie.
De protesten tegen zijn regering begonnen nadat de pro-Russische Janoekovytsj had geweigerd om een associatieverdrag met de Europese Unie te tekenen. Na zijn afzetting vluchtte hij volgens de Oekraïense procureur-generaal Oleksi Symonenko met zeker twintig anderen naar Rusland. Daarbij zou hij hulp hebben gekregen van het Russische leger en president Vladimir Poetin. Hij is officieel veroordeeld voor het organiseren van illegale grensoverschrijdingen en het aanzetten tot desertie.
De 73-jarige Janoekovytsj werd in 2019 al bij verstek veroordeeld tot 13 jaar cel voor hoogverraad en medeplichtigheid aan de Russische oorlog tegen Oekraïne. Hij staat ook op de sanctielijst van de Europese Unie.
Thom Canters
10:55, Eergisteren
Poetin bedankt Kim Jong-un voor hulp Noord-Koreaanse militairen
De Russische president Vladimir Poetin heeft de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un bedankt voor de Noord-Koreaanse hulp in de strijd tegen Oekraïne. Pyongyang, een prominente bondgenoot van Moskou, bevestigde maandag voor het eerst dat het Rusland met militairen bijstaat in de oorlog.
‘Onze Koreaanse vrienden handelden op basis van solidariteitsgevoel, rechtvaardigheid en oprecht kameraadschap’, staat in de verklaring van het Kremlin. ‘We waarderen dit zeer en zijn Kim Jong-un persoonlijk en het Noord-Koreaanse volk oprecht dankbaar.’ Het Kremlin heeft laten weten Noord-Korea militair bij te kunnen staan waar nodig.
Volgens Kyiv en zijn westerse bondgenoten vechten zo’n elfduizend Noord-Koreaanse militairen mee aan Russische zijde. De VS zeiden in december dat tot wel drieduizend van hen zouden zijn omgekomen. Oekraïne heeft enkele Noord-Koreaanse militairen opgepakt.
De Noord-Koreaanse militairen worden onder meer ingezet in de Russische grensprovincie Koersk, waar Oekraïne vorig jaar een inval deed. Noord-Korea stelt een belangrijke bijdrage te hebben geleverd ‘aan de bevrijding van het door Oekraïne bezette Russische grondgebied’ in Koersk. Het Kremlin beweerde afgelopen weekend de provincie volledig bevrijd te hebben, hoewel het later ook sprak over ‘overblijfselen’ van het Oekraïense leger die ‘vernietigd’ moeten worden. Oekraïne ontkent al zijn troepen te hebben teruggetrokken uit het gebied.
Thom Canters
09:26, Eergisteren
Wereldwijde defensie-uitgaven stijgen opnieuw naar recordhoogte, Europa en Rusland grootste stijgers
De wereldwijde uitgaven aan defensie zijn in 2024 opnieuw naar een recordhoogte gestegen. Uit een rapport van het internationale vredesonderzoeksinstituut Stockholm (Sipri) blijkt dat de uitgaven afgelopen jaar uitkwamen op 2.400 miljard euro, voor het tiende jaar op rij een record. Daarmee liggen de uitgaven 9,4 procent hoger dan een jaar eerder, de sterkste stijging sinds het einde van de Koude Oorlog.
Met name in Europa en Rusland namen de defensie-uitgaven in 2024 sterk toe. Rusland noteerde het afgelopen jaar een stijging van 38 procent. Daarmee gaat bijna eenvijfde van de Russische overheidsuitgaven naar defensie. Oekraïne plaatste daar een stijging van 2,9 procent tegenover. Voor elke dollar die Rusland besteedt aan defensie, geeft Oekraïne 43 dollarcent uit.
‘Rusland heeft opnieuw zijn militaire uitgaven aanzienlijk verhoogd, waardoor de kloof met Oekraïne nog groter is geworden’, zei Diego Lopes da Silva, senior onderzoeker bij het Sipri. ‘Oekraïne besteedt momenteel al zijn belastinginkomsten aan het leger. Met een krappe begroting zal het moeilijk zijn voor Oekraïne om zijn militaire uitgaven verder te blijven verhogen.’
Europese bondgenoten van Oekraïne verhoogden hun defensiebudgetten wel fors.Duitsland registreerde een stijging van 28 procent en Polen van 31 procent. Bij alle Navo-lidstaten namen de defensie-uitgaven toe. Achttien staten haalden de Navo-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product, zeven meer dan in 2023.
‘De snelle toename van de uitgaven onder Europese Navo-lidstaten wordt voornamelijk gedreven door de aanhoudende Russische dreiging en zorgen over een mogelijke terugtrekking van de VS uit het bondgenootschap’, aldus Jade Guiberteau Ricard, onderzoeker bij het Sipri. Die zorgen zijn met het aantreden van president Donald Trump begin dit jaar alleen maar verder toegenomen. Trump heeft tijdens zijn tweede ambtstermijn toenadering gezocht tot Rusland.
Thom Canters
07:00, Eergisteren
Welkom in dit liveblog
Dit was het belangrijkste nieuws over de oorlog in Oekraïne van afgelopen week:
• In de onderhandelingen over het beëindigen van de oorlog zou Rusland naar verluidt hebben gezegd de oorlog te willen staken de huidige frontlinie. Daarmee zou Rusland bij een wapenstilstand vier regio’s in het zuiden en oosten van Oekraïne behouden. Via The Washington Post kwam naar buiten dat het ‘bevriezen’ van de frontlinie een Amerikaans voorstel was. De VS zetten Oekraïne onder druk om vrede te sluiten met nog meer concessies richting Rusland: volgens bronnen van The Washington Post zijn de Amerikanen bereid om de Russische annexatie van de Krim officieel te erkennen.
• De Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de Amerikaanse president Donald Trump hebben elkaar zaterdag kort ontmoet in Vaticaanstad, waar zij waren voor de uitvaart van paus Franciscus. Trump heeft zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin zondag opnieuw verzocht te stoppen met aanvallen op Oekraïne. ‘Ik wil dat hij stopt met schieten, gaat zitten en een deal tekent.’ Hoewel Trump Zelensky deze week de schuld leek te geven van het uitblijven van een deal zei hij de Oekraïense president nu ‘rustiger’ te vinden. ‘Ik denk dat hij het totaalplaatje begrijpt, en ik denk dat hij bereid is een overeenkomst te sluiten.’
• In Kyiv zijn 12 mensen gedood bij een Russische raketaanval donderdag. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken. Zelenskyk bra zijn bezoek aan Zuid-Afrika voortijdig af vanwege de aanvallen. Trump heeft de Russische aanvallen op Oekraïne ‘niet nodig’ genoemd. ‘Vladimir, stop!’, schreef hij op Truth Social.
Lees hier het volledige liveblog van afgelopen week terug.
