‘Wouter!’ De vakkenvuller in kwestie is woensdagochtend koud de detectiepoortjes van de Albert Heijn door of een klant klampt hem aan. ‘Ik wil je bedanken’, zegt ze, terwijl ze hem een rol koek in de hand drukt. De knuffel die daarop volgt, toont wel dat Wouter Ritsema van Eck (51) niet zomaar een medewerker is: hij is de eerste persoon met down die hier aan de slag ging. En dit is voor hem ook niet zomaar een werkdag, maar zijn laatste.
Na 25 jaar gaat Ritsema van Eck met vroegpensioen. Daarmee komt een einde aan een opmerkelijke loopbaan, die begon toen de Amersfoorter een kwarteeuw geleden in driedelig pak door de schuifdeuren van deze Albert Heijn in Hoogland liep. Het was zijn ‘droomwens’ om te werken voor de grootgrutter waar hij met zijn moeder altijd boodschappen deed, maar tot dan toe had hij bij sollicitaties steeds nul op het rekest gekregen.
Tot hij hier in Hoogland kwam. De filiaalmanager durfde het na een stage aan hem een contract te geven. ‘Maar misschien is het wel handig als je naar het werk een spijkerbroek draagt’, was het advies.
Een normale baan
Een persoon met down op de werkvloer was destijds zo bijzonder dat een verslaggever van de Volkskrant uitrukte om er verslag van te doen. ‘Ik doe doordeweeks de salades, boter, Franse kazen en op vrijdag frisdrank en bier’, tekende die op uit Ritsema van Ecks mond. ‘Ik maak vrienden, ik kan het werk goed en wil graag een normale baan.’
Nu, 25 jaar later, leidt Ritsema van Ecks ronde door de supermarkt nog altijd in één rechte lijn naar het frisdrankpad – nog steeds zijn vaste schap. Met collega Mike Tissen – die ‘helaas voor de verkeerde voetbalclub is, maar wel erg aardig’ – schuift hij hier voor het laatst met chirurgische precisie de pakken Taksi, AH Cranberry Light en Dubbel Frisss naar de rand van het schap. ‘Hier is het begonnen’, mompelt Ritsema van Eck.
Sinds de vakkenvuller begon met werken, is er behoorlijk wat veranderd in de positie van personen met down, weet ‘downdokter’ Michel Weijerman. ‘Dat komt mede doordat de zorg voor hen veel beter is geworden’, zegt hij. ‘Daardoor hebben ze minder last van medische problemen en gaat er meer aandacht naar ontwikkelen.’ Wat ook een rol speelt, is dat personen met down nu vaak beginnen in het reguliere- in plaats van speciaal onderwijs.
Daardoor integreren zij volgens Weijerman ook meer in de maatschappij. En in die maatschappij is de afgelopen jaren bovendien veel meer aandacht gekomen voor personen met down. Ze speelden de hoofdrol in talloze reality-formats als Down met Johnny, Down the Road, en Upside Down. ‘En dan heb je natuurlijk ook nog succesvolle horecaconcepten als Brownies&Downies, die hebben ook geholpen bij de emancipatie.’
Passende werkplek
Albert Heijn heeft geen specifieke cijfers van het aantal personen met down dat in dienst is. Wel kan ‘lead diversiteit’ Amanda van der Swart melden dat er inmiddels 2.100 mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt bij het bedrijf werken. ‘Zij hoorden natuurlijk altijd al bij de AH-familie’, zegt zij. ‘Maar na het sociaal akkoord dat het bedrijfsleven in 2013 met de overheid had gesloten om meer mensen met een uitdaging aan het werk te helpen, hebben we een team opgebouwd om te zorgen dat zij een passende werkplek bij ons kunnen vinden.’
Voor Ritsema van Eck bestaat die zorg eruit dat hij elke drie weken in de supermarkt ‘bijkletst’ met zijn jobcoach Saskia van Essen, die deze woensdag ook aanwezig is om afscheid te nemen van de man die ‘toch wel een begrip is geworden in Hoogland’. Tijdens die afspraken zag Van Essen dat de werkzaamheden de vulploegmedewerker de afgelopen tijd steeds wat lastiger afgingen. ‘Het werk is veranderd’, legt zij uit.
Zo worden de vrachten soms op wisselende momenten geleverd, waardoor Ritsema van Eck – die toch wel hecht aan routine – niet meer altijd op vrijdag het frisdrankpad kan doen. ‘Doordat Wouter ouder wordt, kan hij moeilijker met verandering omgaan’, aldus Van Essen. ‘Hij heeft meer begeleiding nodig dan AH hem kan bieden.’ Het leidde drie weken geleden tot het onvermijdelijke gesprek: het was beter als de vakkenvuller met zijn werk zou stoppen.
Vast gezicht in de Albert Heijn
Jammer, vindt het winkelende publiek dat woensdagochtend over het vertrek van hun vulploegmedewerker hoort. ‘Weer een vast gezicht weg’, verzucht Andrea Kas (63) nadat ze Ritsema van Eck een doos chocolade heeft toegestopt. ‘Ik heb hem hier al die 25 jaar meegemaakt. Hij is een man van weinig woorden maar altijd zo behulpzaam, als ik vroeg waar bijvoorbeeld de poedersuiker stond, liep hij helemaal mee.’
De 75-jarige Ada van Baal, die Ritsema van Eck ook kent van hockey, vindt het balen, maar begrijpelijk. ‘We worden ouder’, zegt ze terwijl ze een cadeautje voor de afzwaaiende vakkenvuller uit haar handtas vist. ‘Dat zeg ik ook tegen Wouter: met mijn leeftijd kun je ook niet meer in Dames 1 spelen, datzelfde geldt voor jou.’
Ritsema van Eck zelf is enigszins beduusd onder alle aandacht. Hij vindt het ‘jammer’ dat zijn baan stopt. ‘Want ik ga de collega’s en sommige klanten erg missen.’ Maar gelukkig is er ook voor hem een leven na zijn pensioen. Zijn jobcoach is al op zoek naar een plek op de dagbesteding, waar hij meer begeleiding krijgt.
Luister hieronder naar onze podcast de Volkskrant Elke Dag. Kijk voor al onze podcasts op volkskrant.nl/podcasts.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
