Ze hadden er met hun metaaldetectors al eerder een paar Romeinse muntjes gevonden, op de akker bij Bunnik. Maar die koude dag in oktober, nu ruim een jaar geleden, bleven de muntjes maar boven komen. Enkele uren later lag het resultaat bij vinder Gert-Jan Messelaar thuis op het aanrecht: een sensationele vondst van ruim vierhonderd gouden en zilveren munten uit de Romeinse tijd.‘Toen zagen we pas wat een grote muntschat het was’, zegt Messelaar, die de vondst samen met zijn kompaan Reinier Koelink deed. ‘We hebben een fles champagne opengetrokken. Dit vind je nooit.’OorlogsbuitEen bijzondere ontdekking, vinden ook archeologen die de muntvondst afgelopen jaren in het diepste geheim onderzochten. Bij de schat bevinden zich namelijk ook 44 gouden munten uit Brittannia, dat de Romeinen in het jaar 43 binnenvielen. Kennelijk zijn de munten oorlogsbuit, redeneren Anton Cruysheer van Landschap Erfgoed Utrecht en Tessa de Groot van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, in hun wetenschappelijke beschrijving van de schat.De munten worden schoongemaakt in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.Beeld Lina Selg voor de VolkskrantEn wat voor schat. Bij elkaar tellen de munten op tot 2.400 ‘denarii’, bijna elf jaarsalarissen van een gewone soldaat. Mogelijk hoorde de schat dan ook toe aan een centurion of een andere legerofficier met een hoog salaris, denken Cruysheer en De Groot. Of aan een groep soldaten, die hun opgespaarde geld om de een of andere reden bij elkaar legden en begroeven.Naar die reden is het gissen. De munten lagen in wat destijds een afgelegen, drassig stukje land moet zijn geweest, vermoedelijk verpakt in een allang vergaan buideltje. Dat kan betekenen dat de eigenaar de munten verstopte voor later. Maar er kan ook sprake zijn geweest van een of ander ritueel offer, om de goden te bedanken voor de overwinning op de Britten bijvoorbeeld.Terugkeer‘De verovering van Brittannia kennen we al uit de geschiedenisboeken’, zegt Cruysheer. ‘Maar het is voor het eerst dat er fysiek bewijs van de terugkeer van de troepen wordt gevonden. Kennelijk kwamen ze met van alles en nog wat terug. Dat is nieuwe informatie.’Goudstuk met de beeltenis van keizer Claudius.Beeld RMODe grootste Romeinse muntvondst ooit in de provincie Utrecht, en wetenschappelijk interessant, vindt ook Erik Graafstal, gemeentearcheoloog in Utrecht en expert op het gebied van de Romeinse grenzen, de ‘limes’. ‘Ik kon het haast niet geloven, toen ik dit hoorde. Dit is echt een gigantische spetter van een vondst, die ons heel dichtbij een kernperiode van de limes brengt’, zegt hij.OpstandKort na Christus bestond Brittannia uit diverse losse koninkrijkjes, die sterk onder Romeinse invloed stonden. Toen in een van die rijkjes een opstand uitbrak, greep Rome in. De toenmalige keizer Claudius – later onsterfelijk gemaakt in de televisieserie I, Claudius – stuurde een van zijn generaals op pad om het eiland te veroveren, met een invasiemacht van vier legioen