Φρικιαστικό ήταν το τέλος της 27χρονης δημοσιογράφου Βικτόρια Ρόσκινα από την Ουκρανία η οποία συνελήφθη το καλοκαίρι του 2024 κοντά στον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια και κρατήθηκε στη Ρωσία.
Σύμφωνα με τον Guardian η Ρόσκινα πέθανε μετά από ένα χρόνο κράτησης.
Οι πληροφορίες σχετικά με τις συνθήκες του θανάτου της είναι περιορισμένες. Η Ρόσκινα κρατήθηκε χωρίς να της απαγγελθούν κατηγορίες και χωρίς να έχει πρόσβαση σε δικηγόρο. Κατά τη διάρκεια της κράτησής της, η μόνη γνωστή επαφή της με τον έξω κόσμο ήταν ένα τετράλεπτο τηλεφώνημα στους γονείς της, ένα ολόκληρο χρόνο μετά την απαγωγή της.
Η προκαταρκτική ιατροδικαστική εξέταση δείχνει «πολλά σημάδια βασανιστηρίων», σύμφωνα με τον εισαγγελέα. Σημάδια εγκαυμάτων στα πόδια της από ηλεκτροσόκ, εκδορές στους γοφούς και στο κεφάλι και ένα σπασμένο πλευρό. Τα μαλλιά της είχαν ξυριστεί.
Πηγές προσκείμενες στην επίσημη έρευνα αποκάλυψαν σύμφωνα με το Guardian ότι το υοειδές οστό στο λαιμό της ήταν σπασμένο. Πρόκειται για το είδος της βλάβης που μπορεί να συμβεί κατά τον στραγγαλισμό. Ωστόσο, η ακριβής αιτία θανάτου μπορεί να μη γίνει ποτέ γνωστή, διότι όταν το πτώμα της επιστράφηκε κατά την ανταλλαγή στις 14 Φεβρουαρίου, έλειπαν ορισμένα μέρη και συγκεκριμένα ο εγκέφαλος, τα μάτια και ο λάρυγγας.
Ήδη έχει ξεκινήσει έρευνα για εγκλήματα πολέμου με σκοπό τη δίωξη των υπευθύνων.
Γνωστή στην οικογένειά της ως Βλικα, η Ρόσκινα μεγάλωσε στη σκιά του πολέμου. Ο πατέρας της ήταν βετεράνος του σοβιετικού πολέμου στο Αφγανιστάν και εκείνη ήταν 17 ετών όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία. Αυτή και η αδελφή της μεγάλωσαν στην ίδια πόλη με τον πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Το Kryvyi Rih, όπου ζουν ακόμη οι γονείς της, ήταν 30 μίλια από τη ρωσική επίθεση στη νότια Ουκρανία το 2022.
Οι συνάδελφοί της έλεγαν ότι είχε εμμονή με τη δουλειά και ήταν ασυμβίβαστη. «Δεν είχε καμία ζωή πέρα από τη δουλειά της, ούτε φίλους, ούτε σύντροφο. Αλλά επίσης έκανε εξαιρετική δουλειά. Για εκείνη ήταν μια αποστολή», δήλωσε η Sevhil Musaieva, αρχισυντάκτρια της Ukrainska Pravda. «Ήταν μία από τις πιο γενναίες δημοσιογράφους που συνάντησα στην καριέρα μου».
Ενώ τα ερωτήματα παραμένουν, ένα πράγμα είναι βέβαιο: Η Ρόσκινα έπεσε θύμα των ίδιων εγκλημάτων που είχε βάλει σκοπό να αποκαλύψει.
Οι πληροφορίες για τους τελευταίους μήνες της ζωής της συγκεντρώθηκαν χάρη σε περισσότερες από 50 συνεντεύξεις με επιζώντες από κράτηση σε ρωσικές φυλακές καθώς και με τις οικογένειες ορισμένων από τους κρατούμενους. Πληροφορίες έδωσαν επίσης νομικοί στη Ρωσία και την κατεχόμενη Ουκρανία καθώς και σωφρονιστικοί υπάλληλοι που παραιτήθηκαν από την υπηρεσία τους, συγκλονισμένοι από όσα είχαν δει.
Μία από τις μάρτυρες ήταν η συγκρατούμενή της, η οποία αφέθηκε ελεύθερη τον περασμένο Σεπτέμβριο και κατέγραψε την κατάθεσή της σε βίντεο για τον εισαγγελέα.
Όπως κατέθεσε η γυναίκα, το σώμα της δημοσιογράφου από την Ουκρανία ήταν γεμάτο μώλωπες. «Κατά τη διάρκεια των ανακρίσεων, της έκαναν ηλεκτροσόκ… Της έκαναν μαχαιριές – τις είδα: σίγουρα στο χέρι, στο πόδι… Φρέσκο σημάδι από μαχαίρι – στον πήχη, στον μαλακό ιστό μεταξύ του καρπού και του αγκώνα. Ένα σημάδι περίπου 3 εκατοστών. Είπε ότι ένας τύπος, τον αποκάλεσε “μαλ@”, ήταν βίαιος, τρελός. Στο πόδι της, πάνω από τη φτέρνα – το είδα κι αυτό, ένα τραύμα 5 εκατοστών. Μου είπε “τους ικέτευσα να μην αγγίξουν το τραύμα”».
Προς το τέλος του 2023, η Ρόσκινα ενημερώθηκε από έναν αξιωματικό της FSB, τον οποίο ονόμασε ως Μαξίμ Μορόζ, ότι θα μεταφερόταν σε άλλη φυλακή και της υποσχέθηκε καλύτερη μεταχείριση εκεί.
Σύμφωνα με μάρτυρες, μεταφέρθηκε μόνη της, με τζιπ και κρατήθηκε σε ένα κέντρο προφυλάκισης.
Για τη Ρόσκινα, το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Σταμάτησε να τρώει. «Της μιλούσαμε, αλλά ήταν χαμένη στο μυαλό της, με μάτια τρομοκρατημένα», θυμάται ο πρώτος μάρτυρας, ο συγκρατούμενός της στο κελί. Η Ρόσκινα ξάπλωνε «κουλουριασμένη εμβρυακά στο πάτωμα» πίσω από μια κουρτίνα που προστάτευε την τουαλέτα, μακριά από τα μάτια των φρουρών.
Το βάρος της ήταν μόλις 30 κιλά . «Μπορούσε να σηκωθεί, αλλά μόνο με τη βοήθειά μου, καθώς ήταν σε τέτοια κατάσταση που δεν μπορούσε καν να σηκώσει το κεφάλι της από το μαξιλάρι. Εγώ την στήριζα και εκείνη άρπαζε την πάνω κουκέτα για να τραβηχτεί όρθια», είπε η συγκρατούμενή της.
Ο Γιεβγένι Μάρκεβιτς, ένας στρατιώτης που τώρα βρίσκεται σε αποκατάσταση στην Ουκρανία μετά από ανταλλαγή κρατουμένων, δήλωσε: «Δεν κήρυξε επίσημα απεργία πείνας, απλώς άρχισε να αρνείται το φαγητό». . Είπε ότι την είδε μια φορά αλλά την άκουγε τις περισσότερες μέρες.
Τα πόδια και οι πατούσες της Ρόσκινα πρήστηκαν, σύμφωνα με τη μαρτυρία του συγκρατούμενού της. Της προσφέρθηκαν χάπια για την καρδιά, αλλά φαίνεται ότι τα αρνήθηκε. Τα καρδιακά προβλήματα και η κατακράτηση υγρών είναι και τα δύο σημάδια πείνας.
Τον Ιούνιο, μεταφέρθηκε έξω με φορεί σε νοσοκομείο στο Ταγκανρόγκ, όπου, σύμφωνα με μάρτυρες, την παρακολουθούσαν έξι μασκοφόροι φρουροί οπλισμένοι με πολυβόλα.
Τον Ιούλιο, σύμφωνα με πληροφορίες, στάλθηκε πίσω στο Ταγκανρόγκ με ορό στο χέρι της. Φαίνεται ότι συνέχισε να αρνείται το φαγητό.
Ο επικεφαλής της φυλακής ρώτησε τους συγκρατούμενούς της τι της άρεσε να τρώει και της μαγείρεψαν ξεχωριστά γεύματα. Μάρτυρες λένε ότι της προσφέρθηκαν μπανάνες και γλυκά.
Τον Απρίλιο του 2024, η οικογένειά της είχε λάβει την πρώτη επίσημη επιβεβαίωση σε μια επιστολή από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ότι η Ρόσκινα ήταν ζωντανή. Ανέφερε μόνο ότι «έχει συλληφθεί και βρίσκεται επί του παρόντος στο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας».
Στα τέλη Αυγούστου, η Ρόσκινα έλαβε άδεια να τηλεφωνήσει στο σπίτι της. Οι Ουκρανοί διαπραγματευτές ενημέρωσαν τους γονείς της ότι είχε ξεκινήσει απεργία πείνας. Στο τηλεφώνημα που έγινε η 27χρονη μιλούσε στα ρωσικά. «Μου υποσχέθηκαν ότι θα γυρίσω σπίτι τον Σεπτέμβριο» είπε στους γονείς της και όταν ο πατέρας της την παρότρυνε να φάει εκείνη τους αποχαιρέτησε λέγοντας «λοιπόν, αυτό ήταν. Αντίο, αντίο. Μαμά, μπαμπά, σας αγαπώ».
